Ticaret sektörünün olmazsa olmazı faturadır. Türkiye’de vergi mevzuatlarında her işletmenin ticaret esnasında fatura kullanması zorunludur. Satıcıların alıcılar için düzenlediği ve satış içindeki ayrıntıların yer aldığı faturaların birçok çeşidi vardır.
1. Satış Faturası: En çok kullanılan faturalardan biridir. Satış faturası klasik alım-satımsonrası kesilen bir faturadır. Yapılan alışverişin yasal hale gelmesi için kesilen satış faturasında, faturanın seri numarası, sıra numarası ve düzenleme tarihleri olmak zorundadır. Aynı zamanda satış faturalarında müşterilerin T.C. Kimlik Numarası, adı ve soyadı, satılan malın ayrıntılı bilgileri bulunur.
2. İade Faturası: Satışı gerçekleşen ürünlerin satıcıya iade edilmesiyle kesilmesi gereken faturadır. Bu iade faturalarının üzerinde iade faturası ibaresi ve satış faturasında olduğu gibi seri numarası ve fatura tarihi olmak zorundadır. Satış faturası ile karşılaştırılarak dikkatli kesilmesi gereken bir faturadır.
3. İrsaliyeli Fatura: Faturanın değeri ile birlikte sevk irsaliyesi değerini de içerir. Satış gerçekleştiği anda kesilir. Bakanlığa ait kaşe veya noterden alınan bir tasdik gerekir. İrsaliyeli fatura olduğunu belirten bir ibare olması gerekir. Düzenleyen firmanın gerekli bilgileri, ürünün ve alıcısının belgeleri olması gerekir.
4. Proforma Fatura: Bir nevi temsili, göstermek amaçlı kesilen bir faturadır. Hukuka göre herhangi bir mali değeri yoktur. Satıcı ürünün fiyatını alıcıya göstermek amaçlı düzenler ve herhangi bir satış gerçekleşmez. Alıcı ürünü veya hizmeti alma kararı verdiğinde satış faturası kesilir.
5. ÖTV’li Fatura: Açılımı özel tüketim vergisi olan ÖTV, bazı ürünler ve hizmetlerde bulunur. Satış esnasında ÖTV’nin faturaya işlenmesi gerekir. ÖTv içeren faturaya ÖTV’li fatura denir. Örneğin, alkollü içecekler, beyaz eşyalar, akaryakıt, kıymetli eşyalar, elektronik aletler vb.
6. Açık Fatura: Vadeli bir işlem ile gerçekleşen bir satışta kesilen faturadır. Açık faturalarda kaşe ve imza faturanın üst kısmına işlenir. Bu işlemleri yaparken dikkatli olmakta fayda vardır.
7. Kapalı Fatura: Ürünü veya hizmeti alan alıcının peşin şekilde ödeme yaptığını gösteren kapalı faturalar sıkça kullanılır.
E-Ticarette Kullanılan Fatura Çeşitleri
E-ticaret üzerinden satış yapan biri normalde kullanılan bütün faturaları kullanabilir. Sonuçta özellikleri değişmeyen fatura çeşitlerinin e-ticarette de aynı amaçla alınıp satıldığı için aynı faturalar kesilebilir. Bunların dışında e-fatura ve e-arşiv adı verilen faturalar da mevcuttur. Bunun için interaktif vergi dairesine başvurulur. Bu sayede işletme, fatura kesmeme veyayasal olmayan herhangi bir işlemden kaçınmış olunur.
Faturada Olması Gereken Bilgiler
Faturada olması gereken bilgiler genel itibari ile şöyledir.
• Alıcının ayrıntılı bilgileri
• Satıcı kişi veya tüzel kişinin ayrıntılı bilgileri
• Faturanın seri ve sıra numarası ile beraber düzenlendiği tarih
• Ürün veya hizmet hakkında bilgiler
• Faturayı kesen firmanın veya firmada yetkili bir kişinin imzası ve kaşesi
Müşteriye Fatura Nasıl Kesilir?
Faturalar müşterilere basılı, e-fatura veya e-arşiv şeklinde kesilir. Fatura kesmenin yasal zorunluluğu vardır. Bu sebeple her işletmeci, firma veya satıcının bir şekilde fatura kesmesi gerekir. Gelir İdaresi Başkanlığı’na bağlı olan mevzuatlar gereği fatura kesimi ve diğer gereklilikler vergi dairelerinden öğrenilebilir.
E-Fatura Türleri Nelerdir?
E-faturaların temel e-fatura ve ticari e-fatura olmak üzere iki türü vardır. Temel e-fatura genel itibari ile satıcıdan direkt olarak alıcıya ulaşan ve alıcının herhangi bir onay veya reddine gerek olmayan faturalardır. Ret ve onay olmadığı için temel e-faturalar genelde hizmet faturaları olarak kesilir. Alıcının müdahalesi olmadığı için temel e-faturalarda herhangi bir sıkıntı veya yanlışlık olduğu takdirde kesilen temel e-fatura iptal edilebilir. Faturada temel e-fatura ibaresi yer alır. Satıcıların alıcılarla temel e-fatura hakkında iletişim kurması, daha sağlıklı bir alışveriş olmasını sağlar. Alıcıların, faturalarının temel e-fatura mı yoksa ticari e-fatura mı olduğunu bilmesi alıcı tarafından çıkacak itiraz veya mağduriyeti engelleyecektir.
Ticari Fatura Ne Demek?
Ticari e-fatura da denen ticari faturalar genellikle ticaret yapan firmaların kullandığı alıcıya reddetme veya onaylama seçenekleri sunan faturalara denir. Faturayı gönderen satıcı firmaların, kendi ekranlarında alıcının verdiği karar gözükür. Müşteri ile yapılan anlaşma doğrultusunda kesilen ticari faturalar, alışveriş sonrası bir sorun çıkması halinde hukuki olarak çözüme gidileceğine kanıt olur. Çünkü alıcı kendi rızası ile ticari faturayı onaya gönderir. Bu durumda satıcı firmaların kendilerini savunmaları daha kolaydır.
Naylon Fatura Nedir?
Naylon fatura, yasal olmayan yöntemlerle düzenlenmiş sahte faturalara denir. Halk arasında kullanılan bir tabir olan naylon fatura, Türk Vergi Hukuku’nda sahtecilik olarak geçer. Düzenlenmesi de kullanması da yasaktır ve cezası vardır. Genel olarak vergi kaçırma amacı ile ortada alışverişi gerçekleşen bir mal veya hizmet olmamasına rağmen varmış gibi düzenlenen ve kesilen faturalardır. Vergi mevzuatında sahte fatura olarak geçe naylon fatura kesen işletmeler, genelde denetimlerde ortaya çıkar. Gerçeğe aykırı olarak fatura kesimi gerçekleşen işletmelerin, satış yapmadıkları yerlerinde kontrolle ortaya çıkar ve cezaya mahkûm olurlar. Sahtecilikle suçlanan ve tekrar ticaret yapmak isteyen satıcıların pişmanlık dilekçesi vermeleri halinde, tedbir ile ticarete devam etmeleri mümkündür.
