Stres Yönetimi ya da stres kontrolü, kişinin stresi dizginleme adına kullandığı yöntemdir. Bu yaklaşım kişiyi hareket etmeye, doğru tercihleri yapmaya ve başarılı olmaya yönlendirir. Kelime anlamı, zihinsel ve duygusal gerginlik anlamına gelmektedir. Stres yöntemi ise bu karşılaşılan baskılara çeşitli noktalarda daha sağlıklı, doğru ve temkinli davranılmasına yönlendirir.
Stres Yönetimi Nasıl Yapılır?
Stres yönetimi yapmak için 6 aşamalı bir yol izleyin;
- Stresli olduğunuz kabul edin
- Stresin kaynağını bulun
- Kendinize sorular sorun
- Harekete geçin
- Bakış açınızı değiştirin
- Yaşam biçiminizi değiştirin
1. Stresli Olduğunuzu Kabul Edin
Varlığının kabul edilmediği bir şeyin değiştirilmeyeceği ve kontrol edilemeyeceği bilinmelidir. Kişinin kendisini gözlemleyip, stresli olduğu anları fark etmesi ve stresli olduğunu kabul etmesi önemlidir.
2.Stresin Kaynağını Bulun
Birçok kişi stres altındayken; alkol, sigara gibi zararlı kısa vadede mutluluk getirse de uzun vadede çözüm sağlamayan maddelere yönelirler. Fakat stresin gerçek kaynağını bulup ortadan kaldırılmadığı sürece bu yöntemler geçici çözüm olarak kalacaktır.
3.Kendinize Sorular Sorun
Stresin kaynağı bulunduktan sonra; stresin kaynağını kontrol altına alabilmek, ortadan kaldırabilmek ya da azaltabilmek için neler yapabilirim? İyileştirebileceklerim, değiştirebileceklerim neler? Tarzında sorular sorulmalıdır.
4.Harekete Geçin
Stresin kaynağı bulunup kişinin kendine gerekli sorular sorduktan sonra bunları gerçekleştirmesi gerekmektedir.
5. Bakış Açınızı Değiştirin
Başarısız olunduğunda bakış açısını değiştirilmesi, farklılaştırılması denenmelidir. ’Böyle düşünmemiştim, bu açıdan bakmamıştım’ gibi olumlu düşünmek çok önemlidir.
6.Yaşam Biçiminizi Değiştirin
Düzenli spor, egzersiz yapmak bedeni rahatlatacaktır. Yoga gibi aktiviteler de kişinin gevşemesinde yardımcı olacaktır. Kişinin bedeni rahatladığında stres seviyesi minimum düzeye iner. Ayrıca meditasyon, nefes egzersizleri ve düzenli koşu gibi aktivitelerin baskı seviyesini azaltacaktır.
Stresi Azaltmak İçin Neler Yapılabilir?
- Kişinin düzenli olarak egzersiz yapması rahat hissettirmesini sağlayıp stres seviyesini minimum düzeye indirecektir.
- İş hayatında ya da kişisel hayatında baskı dayanılmayacak düzeye geldiğinde kişinin bir hobi edinmesi gerekir. Sevilen başka bir iş ile meşgul olunduğunda stres seviyesi azalacaktır.
- Stres seviyesinin artığı dönemlerde tatile çıkmak iyi gelecektir.
- Takıntılı halde geçmişte yaşanılanları düşünmek ya da geleceği düşünmek şu an ki anın yaşanmasına engel olup hayattan keyif alınmasını engelleyecektir. Kişinin kendini olduğu gibi kabul edip başarılarına odaklanması rahatlanmasına yardımcı olacaktır.
- Aile, arkadaş çevresi ve sosyal gruplardan yardım almak, en azından anlatmak baskının azalmasında yardımcı olacaktır.
- Kişinin kişisel stres yönetimi durumunu daha iyi kavrayabilmesi için psikoloğa danışması gerekebilir.
- Başkalarını memnun etmeye çabalamak yerine kişi kendisi ile ilgilenmelidir.
- Hayatta oluşan belirsizlikler azaltılmaya çaba gösterilmelidir. Tüm belirsizlikler stres ve kaygı yönetimi için olumsuz etkiler bırakır.
- Sahip olunan değerler verilen kararlarda rolü büyüktür. Değerleri gözden geçirip kişi için önemli olanları düşünmek gerekir.
- Çoğu insan sorunsuz bir hayat yaşamayı hedeflese de yaşam inişli çıkışlıdır. Oluşan ufak bir pürüzde, olumsuzlukta mutsuz olunur. Fakat bazı gerçekleri olduğu gibi kabullenip değiştirebilecek şeylere odaklanılmalıdır. Öte yandan değiştirilemeyecek durumlar da kabullenilmelidir.
- Kişinin gerildiği ortamdan uzaklaşması ve derin nefes alıp gevşemesi stres seviyesini bir miktar azaltacaktır.
Stresin Bireysel Sonuçları Nelerdir?
- Stres seviyesi yükseldikçe kişi kendini değersizlik hissi, unutkanlık, depresyon, uykusuzluk gibi yaşam standartını düşürecek sorunlara yol açar.
- Psikolojik zarar vereceği gibi kişinin sağlık sorununu da olumsuz yönde etkileyecektir. Diyabet, yüksek tansiyon, kolit ve ülser gibi hastalıklara neden olabilir.
- Stres ile başa çıkma da alkol, sigara ve madde kullanımı alışkanlığı kazanma sorunu gözlemlenmektedir.
- Kişinin içe kapanması, pasifleşip sorunlarını yok sayması ve sorunlardan yüzleşmeye korkmak kişiyi daha da çıkmaz hale sokacaktır.
Bireysel Stres Yönetimi Nedir?
Kişinin sindirdiği duygularını, baskılarının merkezine gidip yaşadığı sıkıntıyı anlamasıdır. Anladıktan sonra değiştirebileceği şeyleri değiştirmesi değiştiremeyeceklerini de olduğu gibi kabul etmesidir. Bu tür durumlarda spor, egzersiz, meditasyon ve hobi ile ilgilenmek bireysel stres yönetimi için oldukça kıymetlidir.
Stresten Vücutta Neler Olur?
- Sürekli stres içinde bulunan kişilerde özellikle kalp krizi ve yüksek tansiyon riski yüksektir. Bu durum özellikle iş hayatında stres yönetimi kabiliyeti olmayanlarda görülür.
- Uyku düzensizliği ve baş ağrısı çok fazla yaşanmaktadır. Ani duygu değişiklikleri kişiyi çok fazla yormaktadır.
- Çocukluk döneminde yaşanan travmalar veya zihinden atılamayan ve kişiliği etkileyen deneyimler kronik strese neden olabilir. Bu durum kişiyi son derece yıpratır ve eziyet veren sürecin başlangıcını yaşatır.
- Diş gıcırdatma, çene kasılması, kas ağrısı ve aşırı terleme de stres sonucu oluşan durumlardır.
- Kabızlık, ishal ve yorgunluk da vücutta görülen sorunlardandır.
- Fiziksel olduğu kadar zihinsel sorunlara da yol açmaktadır. Unutkanlık, konsantrasyon eksikliği karar almada güçlük çekme, iş kalitesinde düşüş ve hafızanın zayıflaması belirtiler arasında yer alır.
Stres Yönetimi Örneği
Kişi, iş hayatında ve özel hayatında yaşadığı stres yüzünden kendini değersiz, kaygılı ve insanlara karşı öfkeli hissetmeye başlar. Bir süre sonra bu durum depresyona döner. Çözümü alkol ve madde bağımlılığında arasa da bunlar geçici çözümdür.
İleride konsantrasyon ve uyum bozukluğu gibi stresin neden olduğu psikolojik sorunlara yol açar. Bu durumda sorunlardan kaçmak çözüm olmayacaktır. Problemin üstüne gidip kabullenmek gerekir. Kabullenme aşamasından sonra hayatı düzene sokmak, belirli bir program çizip uymak, kişiyi rahatlatacak hobiler bulmak ve egzersiz yapmak stres seviyesini önemli ölçüde düşürecektir. Eğer tek başına bu durumdan kurtulamıyorsa psikoloğa ya da psikiyatriste gitmesi gerekmektedir.
